Khí hư màu nâu đen là một phần điển hình của chu kỳ kinh nguyệt, không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu nhận thấy khí hư có mùi hôi hoặc đi kèm các triệu chứng bất thường khác, chị em nên thăm khám sớm.
Khí hư màu nâu đen là gì?
Khí hư màu nâu đen là một phần điển hình của chu kỳ kinh nguyệt, có thể xuất hiện ở bất kỳ thời điểm nào nhưng nhiều khả năng xuất hiện vào đầu hoặc cuối chu kỳ kinh. Phụ nữ cũng có thể bị ra khí hư màu đen khi mang thai hoặc ngay sau khi sinh.
Khí hư ở phụ nữ còn được gọi là huyết trắng hay dịch âm đạo, là một chất dịch tiết ra từ bên trong âm đạo, đảm nhận nhiệm vụ khống chế sự phát triển của các loại vi khuẩn gây hại đến vùng kín. Màu sắc khí hư sẽ phản ánh sức khỏe và chức năng của cơ quan sinh sản nữ giới.
Khí hư bình thường có màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng, khá dẻo, hơi dính và không có mùi hôi khó chịu. Khí hư màu đen có thể gây lo lắng nhưng không phải trường hợp nào cũng đáng lo ngại. Đó có thể là dấu hiệu bình thường cho thấy máu kinh cần thêm thời gian để thoát ra khỏi tử cung, bị oxy hóa nên có màu sắc từ nâu đến nâu sẫm hoặc đen, thậm chí có thể giống với bã cà phê. (1)
Ra khí hư màu nâu đen có bất thường không?
Như đã chia sẻ, âm đạo tiết khí hư màu nâu đen là hiện tượng bình thường và không gây nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số trường hợp khí hư có màu đen cũng có thể xuất phát từ các nguyên nhân khác như sảy thai hoặc nhiễm trùng.
Thông thường, ra dịch màu đen ở vùng kín đi kèm các triệu chứng như ngứa, đau, có mùi hôi hoặc vấn đề bất thường khác là dấu hiệu cảnh báo tình trạng bệnh lý. (2)
Chị em nên thường xuyên theo dõi và chú ý đến tình trạng sức khỏe vùng kín, nên chọn sử dụng quần lót màu sáng hoặc băng vệ sinh hàng ngày để xem rằng khí hư có màu sắc bất thường hay không, phát hiện sớm các bệnh về khí hư.
Ngoài tình trạng khí hư màu nâu đen hay màu đen, khi phát hiện những tình trạng như khí hư màu vàng, khí hư màu trắng đục như bột hoặc khí hư như bã đậu… chị em cũng cần lưu ý đi khám ngay để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân ra dịch màu đen ở vùng kín
Có nhiều nguyên nhân khiến âm đạo ra khí hư màu đen, dưới đây là 7 nguyên nhân thường gặp nhất: (3)
1. Bắt đầu hoặc kết thúc kỳ kinh
Dòng chảy kinh nguyệt có thể chậm hơn vào đầu và cuối kỳ kinh, kết quả là máu trong tử cung có thể mất nhiều thời gian hơn để thoát ra khỏi cơ thể, bị oxy hóa và chuyển từ màu đỏ sang màu nâu sẫm hoặc đen.
Nếu thấy đốm đen xuất hiện trước kỳ kinh, đó có thể là máu còn sót lại từ kỳ kinh trước đó. Trong những trường hợp này, âm đạo có cơ chế tự làm sạch nên chị em không cần quá lo lắng.
2. Dị vật mắc kẹt hoặc bỏ quên trong âm đạo
Ra khí hư màu đen có thể là dấu hiệu cho thấy có vật lạ mắc kẹt trong âm đạo, chẳng hạn như tampon, bao cao su, dụng cụ tránh thai hoặc đồ chơi tình dục bị bỏ quên. Theo thời gian, dị vật đó có thể gây kích ứng âm đạo và gây nhiễm trùng.
Ngoài thấy khí hư đen, các dấu hiệu khác cảnh báo nhiễm trùng do có dị vật trong âm đạo gồm:
- Có mùi hôi;
- Ngứa;
- Đau vùng chậu hoặc bụng;
- Sốt;
- Bí tiểu, tiểu buốt.
Trường hợp dị vật mắc kẹt quá lâu trong âm đạo có thể dẫn đến tình trạng sốc nhiễm trùng rất nguy hiểm. Do đó, khi nhận thấy các triệu chứng kể trên, chị em cần thăm khám ngay để được bác sĩ khám và kiểm tra gắp dị vật ra ngoài kịp thời.
3. Bệnh viêm vùng chậu (PID) hoặc nhiễm trùng khác
Khí hư màu nâu đen hoặc đen có thể là dấu hiệu của bệnh viêm vùng chậu (PID - pelvic inflammatory disease), xảy ra ở các cơ quan sinh dục nữ như buồng trứng, tử cung hoặc ống dẫn trứng. PID là biến chứng thường gặp của bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs - sexually transmissible infections) như lậu và chlamydia, tuy nhiên PID cũng có thể phát triển từ các bệnh không lây qua đường tình dục.
Các triệu chứng khác của PID mà chị em có thể sớm nhận biết là:
- Đau ở vùng bụng dưới;
- Mùi hôi khó chịu bốc ra từ vùng kín;
- Sốt;
- Đau hoặc chảy máu khi quan hệ tình dục;
- Cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
Tình trạng nhiễm trùng tại vùng chậu nếu không được can thiệp điều trị kịp thời và hiệu quả có thể gây ra những cơn đau dai dẳng, tạo sẹo trên tử cung khiến việc thụ thai tự nhiên gặp khó khăn. Nguy hiểm hơn, có thể dẫn đến tình huống mang thai ngoài tử cung gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
4. Dấu hiệu mang thai
Chảy máu âm đạo có thể là dấu hiệu mang thai sớm, được gọi là máu báo thai, thường xảy ra từ 10-14 ngày sau khi trứng thụ tinh bám vào thành tử cung. Đôi khi máu báo thai cần một khoảng thời gian mới chảy ra khỏi âm đạo, bị oxy hóa có màu đen nên nhiều chị em nhầm lẫn thành khí hư.
Nếu nghi ngờ mang thai, chị em có thể chú ý thêm các dấu hiệu khác của cơ thể như trễ kinh, mệt mỏi, buồn nôn và nôn, đi tiểu thường xuyên… Có thể sử dụng que thử thai để kiểm tra tại nhà hoặc đến cơ sở y tế để làm các kiểm tra cần thiết xác định việc mang thai.
Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp mang thai đều xuất hiện máu báo thai. Nếu nhận thấy âm đạo chảy máu nhiều thành dòng, kéo dài nhiều ngày… chị em nên đến ngay cơ sở y tế để tìm nguyên nhân.
5. Sảy thai
Ra dịch màu đen ở vùng kín cũng có thể là dấu hiệu của tình trạng sảy thai bị bỏ sót, nghĩa là phôi thai đã ngừng phát triển nhưng cơ thể không đào thải ra ngoài.
Thống kê cho thấy, có khoảng 10-20% các trường hợp mang thai bị sảy thai trước khi thai nhi được 10 tuần tuổi. Một số trường hợp không có triệu chứng sảy thai này, nên nhiều chị em không hề phát hiện việc sảy thai cho đến khi siêu âm định kỳ.
6. Chảy máu sau sinh
Hiện tượng chảy máu xảy ra từ 4-6 tuần sau khi sinh con được gọi là sản dịch. Chảy máu có thể bắt đầu từ dạng dòng chảy màu đỏ, lượng nhiều, có các cục máu đông nhỏ và ít dần trong vài ngày. Từ ngày thứ 4 trở đi, sản dịch chuyển từ màu đỏ sang màu hồng hoặc nâu. Nếu dòng chảy chậm, máu mất nhiều thời gian hơn để thoát ra ngoài thì có thể chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen. Theo thời gian, sản dịch sẽ chuyển sang màu trắng vàng trước khi ngừng hẳn.
Nếu nhận thấy sản dịch chảy nhiều, có cục máu đông kích thước lớn hoặc tiết dịch có mùi hôi khó chịu trong những tuần sau sinh, chị em nên đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra và can thiệp kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm trong giai đoạn hậu sản.
7. Máu kinh nguyệt bị tồn đọng
Máu kinh nguyệt bị chặn lại không cho rời khỏi tử cung, cổ tử cung và âm đạo, kết quả là máu kinh bị oxy hóa chuyển sang màu đen theo thời gian. Nguyên nhân của tình trạng này là do các bất thường sinh dục nữ bẩm sinh như vách ngăn âm đạo hoặc hiếm gặp hơn là không có cổ tử cung (bất sản cổ tử cung) làm tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn đường ra của máu kinh.
Nếu tình trạng tắc nghẽn đặc biệt nghiêm trọng, nữ giới có thể bị vô kinh hoặc mất kinh hoàn toàn. Các biến chứng khác có thể gặp phải là đau, dính và lạc nội mạc tử cung.
8. Ung thư cổ tử cung
Trong một số trường hợp, âm đạo tiết khí hư màu đen có thể là dấu hiệu của ung thư cổ tử cung. Mặc dù chị em không có bất kỳ triệu chứng nào, nhưng việc chảy máu bất thường giữa chu kỳ hoặc sau khi quan hệ tình dục là dấu hiệu phổ biến nhất của tình trạng ung thư xâm lấn.
Khí hư ở giai đoạn đầu ung thư có thể có màu trắng hoặc trong, có mùi hôi. Nó có thể có những vệt máu, theo thời gian sẽ chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen khi thoát ra khỏi cơ thể. Bước sang giai đoạn tiến triển, chị em có thể gặp nhiều triệu chứng khác như:
- Sụt cân không rõ lý do;
- Mệt mỏi;
- Đau vùng xương chậu;
- Khó khăn khi tiểu tiện và đại tiện.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Chị em nên thăm khám ngay khi cơ thể có những dấu hiệu bất thường, bao gồm cả ra dịch màu đen ở vùng kín, đặc biệt khi ra khí hư màu đen kèm theo các triệu chứng khác như sốt, ngứa hoặc đau ở vùng kín.
Phụ nữ bước sang thời kỳ mãn kinh xuất hiện khí hư đen hoặc chảy máu bất thường cũng nên đến gặp bác sĩ ngay bởi đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng tiềm ẩn nghiêm trọng.
Cách điều trị khí hư màu nâu đen ở phụ nữ
Trường hợp khí hư màu nâu đen hoặc đen là một phần của chu kỳ kinh nguyệt sẽ không cần điều trị y tế. Các trường hợp còn lại, phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể mà bác sĩ sẽ hướng dẫn phác đồ điều trị phù hợp. Chẳng hạn như: (4)
- Trường hợp có dị vật mắc kẹt trong âm đạo, bác sĩ sẽ xử lý lấy dị vật ra ngoài.
- Trường hợp máu kinh tồn đọng trong âm đạo, bác sĩ cần kiểm tra tìm nguyên nhân gây tắc nghẽn để can thiệp phẫu thuật xử lý.
- Trường hợp khí hư màu đen do sảy thai, nếu còn dấu hiệu sót thai bác sĩ sẽ xử lý thêm để làm sạch tử cung. Nếu chỉ dọa sảy thai, bác sĩ sẽ kê toa thuốc dưỡng thai và tư vấn chị em nghỉ ngơi, hạn chế vận động, kiêng quan hệ vợ chồng trong thời gian này.
- Trường hợp mắc bệnh lây qua đường tình dục khiến âm đạo ra khí hư đen, bác sĩ sẽ hướng dẫn điều trị hoặc kiểm soát bệnh bằng thuốc kháng sinh. Trong suốt quá trình điều trị, chị em cần tuân thủ chặt chẽ hướng dẫn của bác sĩ và có lối sống, sinh hoạt tình dục an toàn.
- Trường hợp nghi ngờ ung thư cổ tử cung, bác sĩ sẽ chỉ định một số kiểm tra cận lâm sàng cần thiết để xác định tình trạng và mức độ tổn thương do ung thư, từ đó có phác đồ điều trị bằng phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị phù hợp.
Phòng ngừa âm đạo tiết khí hư màu đen bằng cách nào?
Để phòng ngừa âm đạo tiết dịch màu đen, chị em có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, nhất là trong những ngày hành kinh để đảm bảo cơ quan này luôn sạch sẽ và khô thoáng. Vào những ngày “đèn đỏ”, thường xuyên thay băng vệ sinh mới mỗi 3-4 tiếng.
- Vệ sinh vùng kín đúng cách, sử dụng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, tuyệt đối không thụt sâu trong âm đạo.
- Chọn mặc quần lót có chất liệu thông thoáng, thoải mái, vừa vặn với cơ thể, tránh mặc quần quá bó hoặc quá chật. Giặt và phơi quần lót dưới ánh nắng mặt trời để tiêu diệt vi khuẩn. Thay mới quần lót sau mỗi 3-6 tháng.
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ dưỡng chất để tăng đề kháng cho cơ thể. Nên bổ sung sữa chua vào thực đơn hàng ngày để bổ sung lợi khuẩn cho “cô bé”.
- Quan hệ tình dục chung thủy và an toàn, sử dụng các biện pháp bảo vệ để tránh mắc bệnh lây qua đường tình dục.
- Kiêng quan hệ tuyệt đối trong thời gian điều trị bệnh phụ khoa.
- Thăm khám sức khỏe phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng/lần hoặc thăm khám ngay khi có triệu chứng bất thường.
Nhìn chung, khí hư màu nâu đen trước và sau kỳ kinh nguyệt là hoàn toàn bình thường, chị em không cần lo lắng. Tuy nhiên, nếu thấy âm đạo ra khí hư màu đen kèm theo các triệu chứng bất thường khác, chị em cần thăm khám sớm để được bác sĩ kiểm tra tìm nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sở hữu hệ thống trang thiết bị hiện đại, quy tụ đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, tận tâm, tận tình… sẽ hướng dẫn chị em cách điều trị và bảo vệ sức khỏe phụ khoa tốt nhất, đảm bảo sức khỏe sinh sản và nâng cao chất lượng sống.
Để đặt hẹn thăm khám và tư vấn với các chuyên gia Sản Phụ khoa tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
Trên đây là thông tin tổng quan về tình trạng khí hư màu nâu đen ở nữ giới. Hy vọng qua bài viết chị em đã biết cách phòng ngừa hiệu quả, từ đó chủ động bảo vệ sức khỏe bản thân.
