Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Đặng Thị Ngọc Chương - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Một trong những cột mốc đánh dấu sự phát triển độc lập của trẻ là khả năng tự đi lại bằng hai chân. Mặc dù sẽ gặp nhiều khó khăn trong giai đoạn này, nhưng hầu hết trẻ có thể thực hiện được những bước đi đầu tiên khi được 12 tháng tuổi. Vậy có những điểm gì cần lưu ý về cột mốc quan trọng này?
1. Trẻ biết đi ở độ tuổi nào?
Hầu hết trẻ bước những bước đầu tiên vào khoảng từ 9 đến 12 tháng tuổi và đi lại tốt khi chúng được 14 hoặc 15 tháng tuổi. Tuy nhiên, đừng lo lắng nếu con bạn mất nhiều thời gian hơn một chút. Một số trẻ hoàn toàn bình thường nhưng không biết đi cho đến khi chúng được 16 hoặc 17 tháng tuổi. Trong năm đầu tiên của mình, em bé của bạn đang bận rộn phát triển sự phối hợp và sức mạnh cơ bắp ở mọi bộ phận trên cơ thể. Bé sẽ học cách ngồi, lăn và bò trước khi chuyển sang tập đứng dậy và đứng thẳng vào khoảng 9 tháng tuổi.
Bắt đầu từ thời điểm này, vấn đề chỉ còn nằm ở việc trẻ đạt được sự tự tin và cân bằng. Một ngày nọ, con bạn đứng dựa vào chiếc ghế dài - có thể trượt dọc theo nó - và hôm sau, con bạn ngập ngừng bước những bước tập tễnh vào vòng tay chờ đợi của bạn. Sau đó, trẻ bắt có thể chạy và dần bỏ lại tuổi thơ. Những bước đầu tiên của con bạn là bước tiến quan trọng đầu đời của trẻ, bắt đầu với sự độc lập.
2. Dấu hiệu nhận biết trẻ có thể tập đi.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đồng ý rằng những cột mốc thể chất liên quan đến việc tập đi này thường đạt ở khi trẻ được 1 tuổi . Những dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đi được có thể là:
- Kéo người lên bằng các điểm tựa
- Vừa đi vừa giữ đồ đạc làm điểm tựa
- Có thể thực hiện một vài bước đi độc lập
- Đứng vững và có thể đứng một mình.
2.1. Kéo người lên để đứng
Kéo đồ đạc để đứng là một trong những dấu hiệu đầu tiên cho thấy bạn đã sẵn sàng biết đi. Điều này giúp tăng cường khả năng phối hợp và cơ bắp chân của trẻ. Theo thời gian, các bài tập nhỏ tạo điều kiện cho con bạn đứng độc lập và sau đó, tiến lên phía trước bằng một vài bước loạng choạng.
Bạn có thể khuyến khích điều này bằng cách làm mẫu chuyển động của trẻ trong khi nói “lên!” khi chúng kéo lên và "xuống" khi chúng ngồi xổm xuống một lần nữa.
2.2. Đi du lịch xung quanh nhà
Trẻ có thể vừa đi vừa tựa vào những đồ vật xung quanh nhà. Trẻ có thể sử dụng bàn cà phê để di chuyển xung quanh hoặc chuyển từ vật này sang vật khác để di chuyển trong phòng.
Điều này cho thấy trẻ của bạn đang học cách di chuyển trọng lượng và cân bằng trong khi thực hiện các thao tác này. Điều này cũng chuẩn bị cho khả năng di chuyển về phía trước, vốn cần thiết để đi bộ.
Để thúc đẩy hành trình di chuyển, hãy tạo một con đường có các đồ vật an toàn để bé bám vào và di chuyển.
Tuy nhiên, hãy cẩn thận với đồ nội thất, cây cối và các vật dụng khác không được cố định an toàn vào tường hoặc mặt đất. Chúng có thể bị lật, dẫn đến vô tình ngã hoặc bị thương.
2.3. Đi lại với sự trợ giúp
Cung cấp đồ chơi đẩy an toàn, phù hợp với lứa tuổi (không phải xe tập đi dành cho trẻ sơ sinh) có thể truyền cảm hứng cho con bạn vừa đi vừa tăng tốc.
Xe đẩy hàng đồ chơi cho trẻ hoặc đồ chơi tập đi có bánh xe và tay cầm có thể mang lại niềm vui và sự trợ giúp cho trẻ mới bắt đầu tập đi. Bạn cũng có thể nắm tay trẻ hoặc cho trẻ nắm một chiếc khăn trong khi bạn nắm đầu kia và bước đi.
2.4. Tự đứng
Vẻ mặt của một đứa trẻ khi chúng lần đầu tiên đứng một mình thường là một biểu hiện của sự thành công (và có lẽ cả một chút sợ hãi).
Lúc này, trẻ đã có sự cân bằng và vững vàng để tự đứng vững. Trẻ thường chỉ đứng được chỉ vài giây trong lần đầu tiên và sau đó dần dần đứng trong thời gian dài hơn, thúc đẩy sự tự tin để bước thêm một vài bước.
3. Cách trẻ tập đi
Chân của trẻ sơ sinh gần như chưa đủ khỏe để nâng đỡ trẻ, nhưng nếu bạn giữ trẻ thẳng đứng bằng hai tay, trẻ sẽ thõng chân xuống và dùng chân đẩy vào một bề mặt cứng, gần giống như đang đi bộ. Đây là một hành động phản xạ và trẻ sẽ chỉ có thể làm điều đó trong vài tháng đầu đời.
Khi bé được khoảng 6 tháng tuổi, bé sẽ nảy người lên xuống nếu bạn để bé giữ thăng bằng trên đùi của bạn. Nảy sẽ là một hoạt động yêu thích trong vài tháng tới, vì cơ chân của bé tiếp tục phát triển trong khi bé bắt đầu thành thạo các động tác lăn, ngồi và bò.
Khi được khoảng 9 tháng, bé có thể sẽ bắt đầu cố gắng tự đứng lên trong khi bám vào đồ đạc (vì vậy hãy đảm bảo mọi thứ trên đường đi của bé đủ vững chắc để đỡ bé). Nếu bạn giúp trẻ bằng cách đỡ trẻ lên cạnh ghế sofa sẽ trẻ có thể bám chặt và tập đi.
Khi được 9 hoặc 10 tháng, em bé của bạn sẽ bắt đầu tìm ra cách uốn cong đầu gối và cách ngồi sau khi đứng. Sau khi thành thạo vị trí đứng, khoảng 12 tháng, trẻ sẽ bắt đầu hành trình, di chuyển từ vị trí có điểm tựa này sang vị trí có điểm tựa khác . Trẻ thậm chí có thể buông tay và đứng mà không cần hỗ trợ.
Khoảng thời gian này, em bé của bạn có thể cũng sẽ đi khom lưng và ngồi xổm. Sau khi làm được điều đó, trẻ có thể cầm đồ chơi từ vị trí đứng hoặc thực hiện các bước chân khi được giữ ở tư thế đi bộ. Trẻ thậm chí có thể vừa đi vừa nắm chặt tay bạn, mặc dù trẻ có thể sẽ không bước những bước đầu tiên một mình trong ít nhất vài tuần nữa. Hầu hết trẻ em thực hiện những bước đi đầu tiên bằng cách kiễng chân với bàn chân quay ra ngoài. Khi được 12 tháng, nhiều trẻ mới biết đi tự đi được - mặc dù không vững.
4. Cách giúp bé tập đi
Khi bé học cách tự đứng lên, bé có thể cần một số trợ giúp để tìm ra cách quay trở lại. Nếu trẻ gặp khó khăn và khóc, bạn nên dỗ dành trẻ và đặt trẻ xuống lại. Hướng dẫn trẻ cách uốn cong đầu gối để có thể ngồi xuống mà không bị lật và để trẻ tự thử.
Bạn có thể khuyến khích bé bước đi bằng cách đứng hoặc quỳ trước mặt bé và chìa hai tay ra. Hoặc bạn có thể nắm cả hai tay của trẻ và để trẻ đi về phía bạn. Bé có thể cũng sẽ thích một chiếc xe tập đi hoặc đồ chơi đẩy mà bé có thể cầm vào khi đi bộ. (Tìm đồ chơi tập đi ổn định và có đế đỡ rộng.)
Luôn đảm bảo rằng em bé của bạn có một môi trường mềm mại và an toàn để trau dồi các kỹ năng mới của mình. Tuân theo các nguyên tắc giữ trẻ tiêu chuẩn và không bao giờ bỏ mặc em bé của bạn.
5. Có nên mua xe tập đi cho bé không?
Viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) không khuyến khích việc sử dụng xe tập đi cho trẻ nhỏ. Vì chúng khiến con bạn đi lại dễ dàng, nên xe tập đi có thể ngăn cản cơ bắp chân của bé phát triển chính xác. Và bởi vì chúng khiến em bé có thể tiếp cận các vật dụng nóng hoặc chất độc mà một đứa trẻ bình thường không thể lấy được, chúng kém an toàn hơn.
6. Khi nào trẻ có thể đi giày?
Hãy dừng việc mang giày cho bé cho đến khi bé thường xuyên đi lại bên ngoài hoặc trên các bề mặt gồ ghề hoặc lạnh. Đi chân trần giúp cải thiện sự cân bằng và phối hợp.
7. Phải làm gì nếu em bé của bạn không biết đi
Đừng lo lắng nếu con bạn chỉ đơn giản chậm biết đi một vài tháng. Nhưng nếu con bạn không đứng vững khi 12 tháng tuổi, không thể đi lại khi 18 tháng tuổi, hoặc không thể đi vững vàng khi được 2 tuổi, hãy đưa trẻ đến bác sĩ.
Hãy nhớ rằng trẻ sơ sinh có thời gian biểu khác nhau và trẻ sinh non có thể đạt được mốc thời gian này và những cột mốc khác muộn hơn so với các bạn cùng tuổi. Nếu con bạn sinh non, bạn nên tính các mốc quan trọng của con bạn kể từ ngày dự sinh, mà bác sĩ nhi khoa gọi là độ tuổi điều chỉnh của bé.
8. Sau khi con bạn biết đi, trẻ sẽ tiếp tục thực điện được điều gì?
Sau những bước đi kỳ diệu đầu tiên hướng tới sự độc lập, con bạn sẽ bắt đầu nắm vững những điểm quan trọng hơn về khả năng vận động:
- Đứng: Khi được 14 tháng, con bạn sẽ có thể đứng một mình. Trẻ có thể ngồi xổm xuống và sau đó đứng lên trở lại, và thậm chí trẻ có thể tập đi lùi lại.
- Đi bộ ổn định hơn: Khi được 15 tháng, con bạn có thể đi lại khá tốt. Bé có thể thích đồ chơi đẩy và kéo trong khi chập chững biết đi. Ở tuổi này bé sẽ đi với hai chân khá xa nhau và bàn chân hướng ra ngoài. Điều này là bình thường và giúp trẻ duy trì sự ổn định.
- Cầu thang: Vào khoảng 16 tháng, con bạn sẽ bắt đầu thích đi lên và xuống cầu thang - mặc dù có thể bé sẽ không điều chỉnh hướng chúng với sự giúp đỡ của bạn cho đến khi được 2 tuổi.
- Leo và đá: Có khả năng con bạn sẽ tập đi thành thạo sau 18 tháng. Trẻ có thể thích trèo lên khắp đồ nội thất và có thể vận động lên cầu thang - mặc dù trẻ vẫn cần giúp đỡ để đi xuống trong vài tháng nữa. Trẻ có thể cố gắng đá một quả bóng, mặc dù không phải lúc nào trẻ cũng thành công và có thể trẻ sẽ thích nhảy theo nhạc.
- Nhảy: Ở tuổi 25 hoặc 26 tháng, bước đi của con bạn sẽ đều hơn và con bạn sẽ có khả năng vận động nhẹ nhàng từ gót chân đến ngón chân như người lớn. Trẻ cũng sẽ nhảy giỏi hơn.
- TIếp tục di chuyển tốt hơn: Vào thời điểm ba tuổi, nhiều chuyển động cơ bản của trẻ sẽ trở thành bản năng. Trẻ sẽ có thể đi lên và xuống cầu thang bằng một chân trên mỗi cầu thang. Trẻ sẽ không cần tập trung năng lượng vào việc đi, đứng, chạy hoặc nhảy nữa, mặc dù một số hành động, chẳng hạn như kiễng chân hoặc đứng bằng một chân, vẫn có thể đòi hỏi sự tập trung và nỗ lực.
Để giúp trẻ phát triển tốt nhất đặc biệt ở giai đoạn trẻ tập đi, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng, phát triển toàn diện.
Nguồn tham khảo: babycenter.com
