Lịch tiêm viêm não Nhật Bản cho trẻ và người lớn: Cập nhật 2022

Ghi nhớ lịch tiêm viêm não Nhật Bản, đặc biệt mũi tiêm nhắc lại là điều rất quan trọng để trẻ em và người lớn có miễn dịch chủ động, bảo vệ sức khỏe tốt nhất, tránh tình trạng lây nhiễm, di chứng nặng nề do bệnh viêm não Nhật Bản.

Có cần thiết phải tiêm phòng viêm não Nhật Bản không?

Viêm não Nhật Bản là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus viêm não Nhật Bản gây ra cho trẻ em và cả người lớn, lây qua đường trung gian muỗi đốt (muỗi Culex). Bệnh thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng ban đầu giống với bệnh viêm não hoặc viêm màng não khác, chủ yếu khởi phát từ sốt cao, nôn, rối loạn vận động (gồng vặn người từng cơn, run rẩy, múa giật, co giật), tăng tiết đờm rãi, nói khó, ngủ gà ngủ gật, mất trí nhớ, lơ mơ, li bì, hôn mê hoặc có thể không có triệu chứng gì.

Tỷ lệ tử vong ở người bệnh khá cao, có thể lên tới 30%. Nếu may mắn sống sót, 50% người bệnh có thể gánh chịu di chứng vĩnh viễn với các mức độ từ nhẹ đến nặng như liệt cứng, di chứng thần kinh (không nói được, rối loạn tính cách, thiểu năng trí tuệ… Hiện tại, viêm não Nhật Bản không có điều trị đặc hiệu. Điều trị chỉ tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng, hỗ trợ bệnh nhân vượt qua tình trạng nhiễm trùng và vật lý trị liệu khi có di chứng với chi phí rất tốn kém.

Tiêm vắc xin phòng viêm não Nhật Bản là biện pháp đơn giản, an toàn và hiệu quả nhất để ngăn ngừa căn bệnh này. Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO), tại các quốc gia dịch tễ của viêm não Nhật Bản như Việt Nam, trẻ em và người lớn cần đảm bảo tỷ lệ chủng ngừa cao để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Vắc xin viêm não Nhật Bản là 1 trong 10 loại vắc xin bắt buộc tiêm cho trẻ em theo khuyến cáo từ Bộ Y Tế.

Các loại vắc xin phòng viêm não Nhật Bản

Với mức độ nguy hiểm và gánh nặng bệnh tật có thể xảy ra, thế giới đã phát minh ra nhiều loại vắc xin phòng viêm não Nhật Bản khác nhau. Trong đó, có 3 loại vắc xin viêm não Nhật Bản đang được sử dụng tại Việt Nam là vắc xin Jevax (Việt Nam) cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn, vắc xin Jeev (Ấn Độ) tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn đến 49 tuổi & vắc xin Imojev (hãng Sanofi Pasteur của Pháp - sản xuất tại Thái Lan) cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn với độ an toàn và hiệu quả cao.

Vắc xin viêm não Nhật Bản có ý nghĩa rất quan trọng cho trẻ em và người lớn, đặc biệt trẻ nhỏ trong những năm tháng đầu đời, phụ huynh cần ghi nhớ lịch tiêm chủng viêm não Nhật Bản để đưa trẻ đi tiêm đúng lịch, tiêm đủ liệu trình và theo đúng phác đồ để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh, giúp trẻ phát triển toàn diện, hạnh phúc và khỏe mạnh.

Lịch tiêm viêm não Nhật Bản cho trẻ và người lớn

Trong những năm gần đây, tỷ lệ ca nhiễm và biến chứng nặng do viêm não Nhật Bản ở trẻ em, đặc biệt trẻ trên 5 tuổi đang tăng và chiếm hơn 90% tổng số ca bệnh. Nắm rõ lịch tiêm viêm não Nhật Bản và viêm não nhật bản tiêm mấy mũi cho trẻ em và người lớn để được trang bị lá chắn toàn diện và lâu dài.

1. Lịch tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản Jevax

Vắc xin Jevax là loại vắc xin bất hoạt được chỉ định tiêm chủng cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn với lịch tiêm chủng như sau:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: 1-2 tuần sau mũi 1
• Mũi 3: 1 năm sau mũi 2

Đặc biệt, để đảm bảo hiệu quả miễn dịch tốt nhất, sau mũi tiêm 3, trẻ cần được tiêm nhắc 1 mũi cách 3 năm/lần đến khi trẻ 15 tuổi.

Đối với bệnh viêm não Nhật Bản, nếu chỉ tiêm 1 mũi vắc xin Jevax thì không có hiệu lực bảo vệ. Tiêm đủ 2 mũi hiệu lực bảo vệ đạt trên 80%. Tiêm đủ 3 mũi thì đạt 90-95% trong khoảng 3 năm. Do đó cứ 3-4 năm tiêm nhắc lại một lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.

Rất nhiều phụ huynh không biết rằng trẻ vẫn có thể mắc viêm não Nhật Bản nếu chỉ được tiêm 1 mũi vắc xin mà bỏ quên mũi 2 và mũi tiêm nhắc lại. Thống kê cho thấy, có đến 80% trường hợp mắc bệnh là do không tuân thủ lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản.

2. Lịch tiêm vacxin viêm não Nhật Bản Imojev

Vắc xin Imojev là loại vắc xin sống giảm độc lực tái tổ hợp thế hệ mới được chỉ định tiêm sớm cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn với phác đồ tiêm chủng ngắn hơn như sau:

Trẻ từ 9 tháng tuổi đến dưới 18 tuổi:

• Mũi 1: Là mũi tiêm đầu tiên
• Mũi 2: 1 năm sau mũi 1

Người từ 18 tuổi trở lên: Tiêm 1 mũi duy nhất.

Với vắc xin Imojev, trẻ hoàn thành phác đồ tiêm chủng thì không cần tiêm nhắc lại thêm sau đó. Đặc biệt là trẻ đã hoàn thành lịch tiêm vacxin viêm não Nhật Bản cơ bản với 3 liều trong chương trình tiêm chủng mở rộng thì có thể sử dụng vắc xin thế hệ mới để tiêm nhắc một mũi duy nhất mà không cần phải nhắc lại thêm sau đó.

2. Lịch tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản Jeev

Jeev là vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản, là vắc xin bất hoạt nuôi cấy trên tế bào Vero, chỉ định chủng ngừa cho trẻ từ 12 tháng tuổi và người lớn đến 49 tuổi với lịch tiêm như sau:

• Trẻ em từ tròn 1 tuổi đến tròn 3 tuổi:

2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.

• Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

3 mũi tiêm nhắc:

• Mũi 3: Cách mũi 2 ít nhất 1 năm.

• Mũi 4: Cách mũi 3 ít nhất 3 năm hoặc khi trẻ 5-6 tuổi (khuyến cáo Đài Loan, Hàn Quốc).

• Mũi 5: Cách mũi 3 ít nhất 6 năm (khuyến cáo Đài Loan, Hàn Quốc).

• Trẻ em trên 3 tuổi đến 49 tuổi

2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.

• Mũi 2: Cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.

2 mũi tiêm nhắc:

• Mũi 3: Cách mũi 2 ít nhất 1 năm.

• Mũi 4: Cách mũi 3 ít nhất 10 năm (khuyến cáo châu Âu)

BS.CKI Bạch Thị Chính nhấn mạnh: “Tâm lý của nhiều phụ huynh lầm tưởng việc tiêm nhắc có thể thực hiện ở mọi độ tuổi, dẫn đến chần chừ và trì hoãn việc tiêm chủng vắc xin viêm não Nhật Bản cho trẻ và gia đình. Trong giai đoạn dịch bệnh vừa qua, tỷ lệ tiêm nhắc giảm tại các trung tâm và cơ sở y tế. Lịch tiêm bị giãn cách quá lâu có thể khiến kháng thể suy giảm, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh cao hơn, biến chứng nặng nề hơn.”

Hiện nay, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang triển khai tiêm chủng cho trẻ em và người lớn nhiều loại vắc xin viêm não Nhật Bản, được nhập khẩu chính hãng từ các nhà sản xuất hàng đầu trong và ngoài nước với cam kết bình ổn giá ngay cả khi thời điểm khan hiếm, bảo quản chất lượng vắc xin ở mức cao nhất với hệ thống dây chuyền lạnh đạt chuẩn GSP theo tiêu chuẩn Quốc tế… Hệ thống VNVC luôn tự hào về đội ngũ bác sĩ, nhân viên y tế tận tâm chuyên nghiệp, dịch vụ chăm sóc Khách hàng cao cấp, cơ sở vật chất hiện đại khang trang… Mang đến cho người dân dịch vụ tiêm chủng vắc xin chất lượng cao, giá thành hợp lý.

Các tác dụng phụ khi tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản có đáng lo ngại?

Phụ huynh thường có tâm lý lo lắng đến các phản ứng phụ và nguy cơ bị sốc phản vệ khi đưa con đi tiêm chủng. Vậy đối với vắc xin phòng viêm não Nhật Bản thì sao?

Cũng giống như hầu hết các loại vắc xin, tiêm vắc xin viêm não Nhật Bản cũng có 1 tỷ lệ trẻ gặp tác dụng phụ tại chỗ tiêm như: đau, sưng, đỏ (chiếm 5 - 10%). Một số có thể có phản ứng toàn thân: sốt nhẹ, đau đầu, mệt mỏi. Các phản ứng phụ nêu trên xuất hiện khoảng vài giờ sau khi tiêm và thường tự hết sau 1-2 ngày. Chỉ có một tỷ lệ cực nhỏ (1 trường hợp trên 1 triệu mũi tiêm) có thể gặp choáng (sốc) sau khi tiêm trong vòng vài giờ, cần được đưa ngay tới cơ sở y tế gần nhất để xử trí cấp cứu.

Phản ứng phụ sẽ được hạn chế nếu thực hiện các mũi tiêm đúng thời gian, liều lượng, đường tiêm và việc khám sàng lọc cho trẻ trước khi tiêm thực hiện tốt, theo dõi trẻ sau khi tiêm trong vòng 30 phút theo quy định về an toàn tiêm chủng. Phụ huynh nên chọn tiêm phòng cho bé tại các cơ sở đảm bảo nguồn vắc xin để tránh sai lịch, trễ lịch tiêm, có bác sĩ chuyên môn thăm khám trước tiêm và thực hiện đúng quy trình 4 bước: phòng chờ, khám và tư vấn, tiêm, theo dõi sau tiêm.

Vì vậy, theo khuyến cáo của Bộ Y tế và các chuyên gia y tế dự phòng và tiêm chủng, phụ huynh đừng vì quá lo lắng với những thông tin không chính thống về vắc xin mà bỏ qua hoặc trì hoãn việc tiêm chủng - vũ khí bảo vệ trẻ tối ưu nhất trước viêm não Nhật Bản, tuy không mới nhưng rất nguy hiểm này.

Chích ngừa viêm não Nhật Bản trễ có sao không?

Việc tiêm chủng vắc xin viêm não Nhật Bản rất cần thực hiện theo nguyên tắc đúng lịch, đủ mũi để phát huy tốt nhất hiệu quả bảo vệ của vắc xin. Mặc dù vậy, trong những trường hợp bất khả kháng, nhiều trẻ em và người lớn bị trễ lịch và có băn khoăn “chủng ngừa viêm não Nhật Bản trễ lịch có sao không”, điều này có đáng lo?

Giải đáp thắc mắc trên, BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết, trẻ có thể bị ảnh hưởng khi tiêm vắc xin sớm hơn lịch hẹn, việc trễ lịch tiêm vắc xin không làm giảm hiệu quả của vắc xin (khi tiêm đầy đủ) và không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Lịch hẹn là khoảng thời gian tốt nhất để đảm bảo trẻ em và người lớn được phòng bệnh sớm và hiệu quả. Tuy nhiên cần lưu ý, trì hoãn tiêm chủng hay trễ lịch tiêm chủng sẽ làm tăng nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh khi trẻ em và người lớn chưa có đầy đủ miễn dịch.

Chính vì vậy, khi trễ lịch tiêm, trẻ em và người lớn cần đến tiêm chủng càng sớm càng tốt, nên thông báo cho bác sĩ để có chỉ định tiêm chủng bổ sung, đảm bảo vắc xin phát huy tối đa công dụng bảo vệ.

Viêm não Nhật Bản để lại gánh nặng bệnh tật nặng nề, vì vậy cần ghi nhớ và thực hiện lịch tiêm viêm não Nhật Bản cho trẻ và người lớn, đặc biệt các mũi nhắc lại, nhất là khi viêm não Nhật Bản vẫn ghi nhận diễn biến phức tạp mỗi năm tại Việt Nam.