Quy trình các bước skincare cho da mụn chuẩn y khoa

Skincare là quá trình chăm sóc da gồm nhiều bước, đòi hỏi sự hiểu biết về tính chất làn da để lựa chọn loại sản phẩm phù hợp. Đây là phương pháp quan trọng giúp bảo vệ da khỏi những tác động xấu từ môi trường. Đặc biệt, với làn da dầu mụn, skincare hỗ trợ tái tạo da và nâng cao hiệu quả trị mụn.

Tuy nhiên, việc chăm sóc da không đúng cách có thể làm tổn thương da thêm. Bài viết này của Doctor Acnes sẽ giúp người đọc nắm vững các nguyên tắc chăm sóc da dầu mụn một cách khoa học và hiệu quả.

Các bước skincare cho da dầu mụn chuẩn y khoa

Bước 1: tẩy trang

Tẩy trang là bước làm sạch da đầu tiên trước khi bắt đầu quy trình chăm sóc da mụn. Tẩy trang không chỉ dành cho da có trang điểm mà còn cần thiết với cả khi không trang điểm hay khi chỉ sử dụng sản phẩm chống nắng.

Tẩy trang giúp loại bỏ lớp bụi bẩn và lớp dầu thừa, bã nhờn trên da, giúp ngăn ngừa mụn và làm sạch da. Các sản phẩm tẩy trang phổ biến gồm nước tẩy trang và dầu tẩy trang:

• Nước tẩy trang (cleansing water): với thành phần chủ yếu là nước và chất hoá học, nước tẩy trang chứa các hạt micelle và giúp làm sạch da mà không gây nhờn rít trên da. Tuy nhiên, nước tẩy trang thường không hiệu quả với các sản phẩm chống nước (waterproof) như son môi, phấn mắt, kem nền hoặc kem chống nắng loại chống trôi (long-lasting). Ngoài ra, một số nước tẩy trang có chứa thành phần cồn gây khô da và kích ứng, đặc biệt với da dầu mụn nhạy cảm. Vì vậy cần kiểm tra kỹ thành phần để lựa chọn loại nước tẩy trang không chứa cồn để tránh khô da và kích ứng làn da.
• Dầu tẩy trang (cleansing oil): với thành phần có sự phối hợp giữa các chất thân dầu và thân nước, dầu tẩy trang giúp loại bỏ lớp trang điểm và bụi bẩn không tan trong nước. Sau khi massage dầu tẩy trang toàn mặt, hãy nhũ hóa thật kĩ, việc này giúp chuyển hoá phần dầu thành sữa để dễ dàng rửa trôi đi, nhằm tránh còn tồn đọng lớp dầu dư gây bí da và hình thành mụn.

Nước tẩy trang thích hợp cho da không trang điểm, còn dầu tẩy trang giúp loại bỏ lớp trang điểm bám chặt vào da hơn. Cụ thể như sau:

• Da trang điểm: nên sử dụng dầu tẩy trang để loại bỏ lớp trang điểm dày và ngăn ngừa mụn.
• Da ít trang điểm hoặc không trang điểm: nên ưu tiên nước tẩy trang để làm sạch da nhằm tránh bít tắc lỗ chân lông mà không gây kích ứng hoặc khô da.
• Da bị mụn viêm nhiều: không nên trang điểm và hạn chế sử dụng dầu tẩy trang bởi các động tác massage có thể làm lây lan ổ viêm nhiễm.

Bước 2: rửa mặt bằng sữa rửa mặt

Rửa mặt bằng sữa rửa mặt là bước quan trọng trong quy trình chăm sóc da hàng ngày, giúp loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa, bã nhờn và vi khuẩn từ sâu trong lỗ chân lông, ngăn ngừa tình trạng mụn, viêm da và viêm lỗ chân lông. Ngoài ra, việc rửa mặt bằng sữa rửa mặt còn giúp giảm lực tác động lên da mặt, hạn chế nếp nhăn và giúp các sản phẩm dưỡng da thẩm thấu tốt vào da.

Sữa rửa mặt thường chứa surfactant (chất hoạt động bề mặt) giúp loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và vi sinh vật trên da. Tuy nhiên, các surfactant mạnh có thể phá vỡ hàng rào bảo vệ da, làm tăng độ pH nên làm khô da và gây kích ứng. Nên chọn sữa rửa mặt chứa surfactant dịu nhẹ như glucoside, succinate, sodium laureth sulfate… để tránh ảnh hưởng xấu đến da. Đảm bảo sữa rửa mặt có độ pH trong khoảng 4,5-5,5 gần với pH sinh lý của da để duy trì tính ổn định, bảo vệ da và không gây kích ứng.

Các loại sữa rửa mặt dịu nhẹ phù hợp để dùng vào buổi sáng hoặc khi da bị kích ứng. Sữa rửa mặt chứa hoạt chất AHA, BHA hoặc benzoyl peroxide vừa có tác dụng làm sạch sâu vừa có tác dụng kháng viêm và tẩy bào chết, hỗ trợ điều trị mụn hiệu quả, thích hợp dùng cho bước làm sạch vào buổi tối hoặc sau khi vận động mạnh đổ nhiều mồ hôi. Vì thế, nếu có điều kiện nên trang bị cả hai loại sữa rửa mặt bao gồm loại dịu nhẹ và loại làm sạch sâu để sử dụng linh hoạt.

>>> Xem thêm: Sữa rửa mặt trị mụn cho da dầu được Bác sĩ Da liễu khuyên dùng

Bước 3: tẩy da chết

Tẩy da chết là quá trình loại bỏ các tế bào chết trên bề mặt da bằng cách sử dụng các chất hóa học, các sản phẩm tẩy da chết dạng hạt hoặc dụng cụ tẩy da chết. Việc này giúp loại bỏ lớp sừng già trên bề mặt, làm cho làn da được thông thoáng và hạn chế sự bít tắc lỗ chân lông, nhờ đó giảm thiểu tình trạng mụn và ngăn ngừa mụn.

Tẩy da chết còn giúp da sáng hơn, hấp thu tốt hơn các sản phẩm chăm sóc da tại chỗ. Đối với tình trạng mụn mức độ nhẹ, nên tẩy da chết với tần suất 1-2 lần/tuần. Tuy nhiên, không nên tẩy da chết khi da gặp phải tình trạng mụn mức độ nặng, da đang viêm đỏ, sưng tấy để tránh làm da bị tổn thương thêm. Các sản phẩm tẩy da chết cho da dầu mụn thường chứa BHA, giúp hỗ trợ điều trị mụn hiệu quả bằng cách thâm nhập sâu vào lỗ chân lông, loại bỏ bã nhờn và tế bào chết, từ đó làm sạch lỗ chân lông, giảm mụn và ngăn ngừa mụn tái phát.

Bước 4: dùng toner cân bằng da

Độ pH của da sẽ bị thay đổi sau các bước làm sạch da. Việc sử dụng toner giúp cân bằng lại độ pH, đưa độ pH của da về mức sinh lý, làm mềm mịn da và loại bỏ lượng xà phòng còn sót lại. Nên chọn loại toner không chứa cồn. Một vài loại toner cũng có tác dụng giúp se khít lỗ chân lông và cấp ẩm cho da. Cần chọn toner phù hợp với từng loại da:

• Da dầu: sử dụng loại toner chứa một số hoạt chất như salicylic acid 2% hoặc chiết xuất cây hạt phỉ (witch hazel) để giúp tiêu sừng và se khít lỗ chân lông, loại bỏ lượng bã nhờn còn sót lại sau khi rửa mặt.
• Da nhạy cảm: chọn loại toner giúp bổ sung các chất dưỡng ẩm nhẹ như dimethicone, cyclomethicone và các chất làm mềm khác.

Bước 5: dùng mặt nạ dưỡng da

Mặt nạ dưỡng da được ưa chuộng vì không chỉ giúp phục hồi da sau khi phơi nhiễm với những yếu tố bất lợi từ môi trường như tia UV, bụi bẩn, ô nhiễm mà còn cung cấp dưỡng chất để cải thiện làn da. Đối với da dầu mụn, việc lựa chọn loại mặt nạ phù hợp với tình trạng da là rất quan trọng.

Mặt nạ thích hợp cho da dầu mụn có chứa chất nền như đất sét hoặc bùn khoáng, các hoạt chất tổng hợp hoặc chiết xuất có hoạt tính trị mụn như cây sầu đâu, tinh dầu tràm trà, trà xanh, nghệ, salicylic acid, mật ong…

Tần suất đắp mặt nạ không quá 3 lần/tuần và việc điều chỉnh tần suất tùy thuộc vào tình trạng da của từng người, người có làn da nhạy cảm nên đắp mặt nạ với tần suất 1 lần/tuần. Thời điểm đắp tốt nhất là vào buổi tối, sau khi làm sạch da và trước khi sử dụng tinh chất đặc trị.

Bước 6: sử dụng serum

Serum là dạng bào chế lỏng hoặc gel nhũ tương, chuyên đặc trị các vấn đề về da. Serum trị mụn thường chứa các phân tử nhỏ giúp thấm sâu vào da và kích thích sự hoạt động của các hoạt chất.

Các thành phần phổ biến trong serum trị mụn gồm gluconolactone, niacinamide, kẽm và các chiết xuất thảo dược như cỏ xạ hương, trà xanh, dưa leo, rau má… Những chất này có tác dụng kháng viêm, giảm sưng, điều chỉnh lượng dầu nhờn, hỗ trợ giảm mụn và ngăn ngừa hình thành nhân mụn hiệu quả.

Đặc biệt, có thể chọn serum chứa hyaluronic acid hoặc B5 để dưỡng ẩm và phục hồi da sau khi sử dụng các thuốc trị mụn. Những serum này giúp da không bị khô và hỗ trợ quá trình tái tạo da, giữ da luôn mềm mịn và khỏe mạnh.

Bước 7: dưỡng ẩm

Khi da bị khô, tuyến bã nhờn sẽ tăng tiết dầu để giữ ẩm cho làn da, điều này dễ dẫn đến bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn. Dưỡng ẩm giúp da khỏe mạnh, kiểm soát lượng dầu nhờn, tạo một lớp màng bảo vệ làn da không bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài.

Việc dưỡng ẩm không chỉ duy trì độ ẩm mà còn giúp các tinh chất đặc trị thẩm thấu tốt hơn nhằm phát huy tối đa tác dụng. Da nhạy cảm cần chọn sản phẩm phù hợp để tránh kích ứng da và gây mụn. Nên chọn sản phẩm dưỡng ẩm có kết cấu mỏng nhẹ, dễ thấm, không gây dầu nhờn trên da và không làm tắc nghẽn lỗ chân lông.

Bước 8: sử dụng các biện pháp chống nắng vào ban ngày

Theo các Bác sĩ Da liễu, da mụn vẫn cần sử dụng các sản phẩm chống nắng như kem chống nắng bên cạnh các biện pháp tránh nắng khác như đội nón rộng vành và mang khẩu trang. Trong quy trình chăm sóc da ban ngày, sử dụng sản phẩm chống nắng ở bước cuối cùng là vô cùng quan trọng. Tia UV trong ánh nắng mặt trời là tác nhân gây hại cho da, khiến da tiết nhiều dầu, làm bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn.

Kem chống nắng không chỉ bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời mà còn ngăn ngừa ung thư da và tăng sắc tố, hạn chế tình trạng sạm da và thâm nám. Nên chọn kem chống nắng có chỉ số SPF trên 30 để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất.

Xem thêm các bài viết liên quan

Các nguyên tắc skincare cho da mụn

Đối với làn da bị mụn, quá trình skincare cần tuân thủ một số nguyên tắc nhất định nhằm hạn chế tình trạng mụn bùng phát nặng nề hơn và hỗ trợ điều trị mụn hiệu quả. Dưới đây là một số quy tắc skincare phù hợp cho tình trạng da dầu mụn:

Làm sạch da

Làm sạch da là bước cơ bản nhưng lại quan trọng nhất trong quy trình skincare cho da mụn. Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không chứa cồn và không gây kích ứng để làm sạch da mỗi ngày. Rửa mặt 2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi tối giúp loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn và vi khuẩn, ngăn ngừa tình trạng bít tắc lỗ chân lông và hạn chế sự phát triển của mụn.

Lựa chọn kỹ lưỡng các sản phẩm chăm sóc da

Đối với các các sản phẩm dùng trên da mụn, cần lựa chọn kỹ thành phần chứa các hoạt chất không chứa dầu, không gây bít tắc, không gây mụn, tránh gây kích ứng và có khả năng dưỡng ẩm.

Các sản phẩm skincare dùng cho da mụn nên chứa thêm một số hoạt chất có lợi trong trị mụn, bao gồm các chất có khả năng ngăn tiết bã nhờn, ức chế sự phát triển của vi sinh vật, cân bằng độ pH, chống oxy hóa, giảm kích ứng, làm mềm da và che phủ các tổn thương do mụn.

Kết hợp chăm sóc da và điều trị mụn

Chăm sóc da tốt giúp làm giảm nhanh tình trạng mụn trên da. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc chăm sóc ở vùng da bị mụn chỉ có vai trò giúp hạn chế tiến triển của mụn chứ không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp điều trị mụn khác bao gồm sử dụng thuốc bôi, thuốc uống và các phương pháp vật lý, hóa học khác như ánh sáng xung mạnh, ánh sáng sinh học hay peel da. Sự kết hợp của các biện pháp điều trị mụn, chăm sóc da và dùng thuốc trị mụn sẽ giúp quá trình điều trị đạt được kết quả tốt nhất.

Gợi ý một số sản phẩm chăm sóc da dành cho da mụn

Nước tẩy trang

• Nước tẩy trang Bioderma Sébium H2O: chứa các hạt micelle, gồm các ester acid béo tương tự cấu trúc lớp phospholipid của màng tế bào da, giúp tái tạo màng hydrolipid của da một cách tự nhiên. Sản phẩm này phù hợp với cả làn da nhạy cảm do không chứa cồn. Ngoài ra, sản phẩm này còn được bổ sung các hoạt chất như kẽm gluconate và đồng sulfate chuyên biệt sử dụng cho da mụn nhờ hiệu quả làm sạch da và hạn chế tiết bã nhờn.
• Nước tẩy trang dạng vi hạt SVR Physiopure Eau Micellaire: chứa các tinh thể hạt nước có kết cấu micelle thấm hút các cặn bẩn và tạp chất trang điểm, nhờ đó giúp làm sạch sâu và tẩy trang hiệu quả, khiến làn da được sạch và sáng mà không gây nhờn dính. Sản phẩm có độ pH gần với pH sinh lý của cơ thể, không chứa paraben, cồn, xà phòng và các chất tạo màu nên phù hợp với mọi loại da, kể cả những làn da nhạy cảm.
• Nước tẩy trang dành cho da dầu La Roche-Posay Effaclar Micellar Water: là loại nước tẩy trang phù hợp cho làn da dầu. Thành phần hoạt chất trong sản phẩm có chứa zinc PCA và sodium hydroxide giúp chống oxy hoá, bảo vệ da trước các tác nhân ô nhiễm, cung cấp độ ẩm và giảm lực ma sát lên da trong quá trình tẩy trang. Mặt khác, các sản phẩm tẩy trang của La Roche-Posay không chứa cồn nên không làm khô da và rất phù hợp cho da bị mụn.

Sữa rửa mặt

• Sữa rửa mặt Obagi Clenziderm MD Daily Care Foaming Cleanser: có khả năng thấm sâu vào lỗ chân lông, giúp loại bỏ dầu nhờn và bụi bẩn nhờ vào thành phần chính là salicylic acid 2%. Ngoài ra, sản phẩm còn có khả năng hỗ trợ ngăn ngừa tình trạng viêm và đỏ thường thấy ở làn da đang bị mụn.
• Gel rửa mặt SVR không chứa xà phòng cho da dầu mụn: là sản phẩm thích hợp cho làn da dầu mụn với công thức không chứa xà phòng. Hoạt chất gluconolactone trong sản phẩm có tác động giảm viêm và tiêu sừng, giúp làm sạch da và thông thoáng lỗ chân lông. Khả năng tạo bọt mịn của sản phẩm này cũng giúp loại trừ các chất bẩn và lượng bã nhờn dư thừa nhưng không làm da bị khô.
• Sữa rửa mặt cho da mụn Fixderma Alpha-Beta Acne: chứa các hoạt chất như cocamidopropyl betaine, sodium lauroyl sarcosinate, salicylic acid (BHA)… giúp làm sạch sâu lỗ chân lông, loại bỏ lớp dầu nhờn thừa trên da và giúp da được thông thoáng, ngăn chặn sự hình thành và phát triển của mụn.

Tinh chất serum trị mụn

• MartiDerm Acniover Serum: là một loại tinh chất được thiết kế dành riêng cho da dầu mụn. Sản phẩm này có chứa 2% niacinamide cùng men vi sinh prebiotic và probiotic giúp điều tiết lượng bã nhờn, cân bằng lại làn da, giảm sưng tấy và ngăn ngừa khả năng bùng phát mụn. Chiết xuất hoa sen có khả năng điều tiết bã nhờn, giữ da luôn ở trạng thái mềm mịn và thông thoáng suốt cả ngày dài. Cấu tạo của tinh chất cực kỳ nhẹ và dễ dàng được hấp thu vào da nhanh chóng.
• Serum SVR Sebiaclear: chứa hoạt chất gluconolactone 14%, niacinamide 4% và Mat SR (2%) giúp điều hoà và giảm tiết chất nhờn, ngăn chặn nguy cơ hình thành nhân mụn và hỗ trợ giảm mụn hiệu quả. Các tinh chất này có tác dụng điều tiết bã nhờn dư thừa và se khít lỗ chân lông. Hơn nữa, sản phẩm còn có tác dụng tiêu sừng và làm phân tán melanin để làm sáng da. Với kết cấu tươi mát, giữ ẩm và chất kem siêu thấm, sản phẩm này sẽ cho tác dụng gần như tức thời và kéo dài khả năng dưỡng ẩm trong suốt 8 giờ.

Dưỡng ẩm

• Kem dưỡng phục hồi da GoodnDoc Centella Repair Cream: chứa các chiết xuất từ rau má giúp phục hồi da bị tổn thương và thâm sạm. Sản phẩm này có khả năng cung cấp một số dưỡng chất thiết yếu, giúp cân bằng độ ẩm và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại và ngăn ngừa quá trình lão hoá da hiệu quả.
• Kem dưỡng Zelove Moisturizing Aloe Water 2 trong 1: giúp làm dịu da khô và kích ứng, hỗ trợ tái tạo da và cấp nước cho da, giúp da trở nên mịn màng và căng mướt, loại bỏ các dấu hiệu mệt mỏi, kém sức sống của da. Sản phẩm này có chứa nhiều vitamin và khoáng chất chiết xuất từ lá Aloe barbadensis giúp dưỡng ẩm chuyên sâu, làm dịu và nuôi dưỡng làn da. Ngoài ra, hoạt chất chiết xuất từ dưa chuột có đặc tính làm sáng da, dưỡng ẩm, làm dịu và làm mới làn da, giúp loại bỏ dấu hiệu mệt mỏi của làn da.
• Kem dưỡng ẩm ban đêm Dermedic Hydrain3 Hialuro Ultra Hydrating Cream: chứa hoạt chất giúp cấp ẩm chuyên sâu, giữ ẩm cho làn da và có tác dụng kéo dài đến 48 giờ sau khi sử dụng.

Kem chống nắng

• Kem chống nắng BABE Super Fluid Mattifying sunscreen SPF 50: là sản phẩm chống nắng phổ rộng, bảo vệ da khỏi tia UVA và UVB. Công thức chứa niacinamide giúp dưỡng ẩm, kiểm soát dầu và cải thiện kết cấu da, thích hợp cho da dầu và da hỗn hợp thiên dầu. Sản phẩm còn có thành phần chống oxy hóa, bảo vệ da khỏi các gốc tự do gây hại từ môi trường, duy trì làn da khỏe mạnh và tươi trẻ.
• Kem chống nắng La Roche-Posay dạng sữa không nhờn rít SPF 50+: có chứa màng lọc đột phá giúp chống nắng và ngăn ngừa tia UV gây hại trên da. Với SPF 50+, sản phẩm này sẽ giúp da tránh kích ứng, bỏng rát và ngăn ngừa sự lão hoá khi tiếp xúc với ánh nắng.
• Kem chống nắng Image Prevention Daily Matte Moisturizer SPF 32: là dạng kem chống nắng vật lý lai hóa học, chứa các thành phần lành tính như vitamin C, trà xanh, protein thủy phân từ đậu giúp cung cấp dưỡng chất cho da, dưỡng ẩm tốt nhưng không gây bết dính. Đặc biệt, sản phẩm này không chứa bất kỳ thành phần nào có hại cho da như cồn, hương liệu, dầu khoáng và paraben nên hoàn toàn phù hợp cho làn da dầu mụn.

Quy trình chăm sóc da dầu mụn rất quan trọng, bao gồm các bước tiêu chuẩn như tẩy trang, rửa mặt, tẩy da chết, dùng toner, đắp mặt nạ, sử dụng serum trị mụn, dưỡng ẩm và thoa kem chống nắng. Chọn sản phẩm skincare phù hợp cho từng bước là yếu tố then chốt của quá trình chăm sóc da dầu mụn.

Để đảm bảo sử dụng đúng sản phẩm và phương pháp, nên tìm đến các Phòng khám chuyên khoa Da liễu như Doctor Acnes để được tư vấn quy trình chăm sóc da tại nhà khoa học, hiệu quả và chuẩn y khoa.

Tài liệu tham khảo

1. Robert B, Howard M. “Textbook of Cosmetic Dermatology”. Taylorfrancis.com
2. Andrea L, Arun L, Bethanee J. “Guidelines of care for the management of acne vulgaris”. Am Acad Dermatol. 2016 May;74(5):945-73
3. Barbara Z, Mieczyslaw W. “Basic principles of acne skin care routine”. Dermatologia Kliniczna. 2014 Jan;15(3):127-130