Trẻ sơ sinh đi phân xanh: Nguyên nhân và cách điều trị

Thông qua sự thay đổi về màu sắc và kết cấu phân, bố mẹ có thể nhận biết được các vấn đề trẻ sơ sinh mắc phải. Vậy trẻ sơ sinh đi phân xanh có phải là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm không?

Phân trẻ sơ sinh có màu xanh là gì?

Phân của trẻ sơ sinh có thể có nhiều màu sắc khác nhau như xanh đen, đen, vàng, nâu, xanh lá, đỏ, xám, trắng,… Mỗi màu phân sẽ mang một ý nghĩa riêng. Thông thường, trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh là do ảnh hưởng từ sắc tố mật từ gan, tiết ra để tiêu hóa thức ăn chưa được chuyển hóa thành sản phẩm cuối cùng. Lượng phân này sau khi tiếp xúc với không khí sẽ chuyển sang màu xanh. Điều này không gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ. Do vậy, bố mẹ không nên quá lo lắng khi thấy trẻ đi ngoài phân xanh. (1)

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phân xanh có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm. Nếu trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh, kèm theo các triệu chứng bất thường như nôn mửa liên tục, mệt mỏi, quấy khóc bất thường,… bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và hỗ trợ điều trị sớm, kịp thời. (2)

Màu phân của bé sơ sinh thế nào là bình thường?

Trong khoảng 48 giờ đầu sau sinh, trẻ sơ sinh sẽ đi ngoài phân su. Loại phân này được bắt đầu hình thành từ tuần thứ 24 của thai kỳ, gồm nước ối, tế bào da, tóc, chất nhầy và các chất cặn khác do trẻ sơ sinh nuốt vào khi còn trong bụng mẹ. Do vậy, phân su thường sẽ có màu như hắc ín, đặc và rất dính. Trẻ đi ngoài phân su là dấu hiệu cho thấy hệ đường ruột của trẻ vẫn hoạt động bình thường. (3)

Sau đó khoảng 5 ngày, cơ thể dần loại bỏ hết phân su ra ngoài, phân của trẻ dần chuyển sang màu vàng. Trong một số trường hợp, phân của trẻ sơ sinh có thể có màu xanh do một số nguyên nhân.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh đi phân xanh

Nguyên nhân trẻ sơ sinh đi phân xanh chủ yếu liên quan đến chế độ dinh dưỡng không phù hợp, trẻ bú không đủ sữa, trẻ không hợp sữa CT, dư thừa sắt, mẹ ăn quá nhiều thực phẩm có màu xanh,… Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh đi phân xanh cũng có thể là dấu hiệu trẻ bị ốm, tiêu chảy, phản ứng khi ruột bị kích ứng, bất dung nạp thức ăn… (4)

1. Uống không đủ sữa

Ở khoảng ngày thứ 5 sau sinh, phân của trẻ sơ sinh bú mẹ sẽ chuyển sang màu vàng nhưng nếu phân trẻ có màu xanh, trẻ có thể đang bú không đủ sữa. Một số trẻ không đủ sức để bú hết lượng sữa cuối trong bầu ngực của mẹ hoặc do thói quen thường xuyên đổi bên vú khi cho trẻ bú khiến trẻ chỉ bú được sữa đầu. Điều này khiến trẻ nạp vào cơ thể loại sữa chứa nhiều đường, ít chất béo và dưỡng chất.

2. Bị ốm, tiêu chảy

Trẻ sơ sinh có sức đề kháng và hệ miễn dịch còn non yếu nên chúng rất dễ mắc các bệnh vặt, bị ốm hay bị tiêu chảy. Lúc này, màu sắc phân của trẻ sơ sinh sẽ thay đổi, có thể là đi ngoài phân xanh lỏng trong nhiều ngày. Trẻ nhỏ rất dễ bị mất nước, do đó bố mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được hỗ trợ tích cực.

3. Trẻ không dung nạp thức ăn

Tình trạng đi ngoài phân màu xanh lá thường bắt gặp ở những trẻ sơ sinh không dung nạp lactose, dị ứng đạm sữa bò hay khó tiêu một thành phần nào đó trong sữa. Các trường hợp này, trẻ có thể có các biểu hiện đi kèm như chàm da, cáu gắt,… Trẻ sinh ra trong gia đình có tiền sử dị ứng đạm sữa bò hay bất dung nạp lactose sẽ có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn.

4. Mẹ ăn thực phẩm màu xanh

Đối với trẻ bú mẹ, sự thay đổi trong chế độ ăn uống hàng ngày của mẹ có thể khiến trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh. Nếu mẹ ăn quá nhiều thực phẩm có màu xanh, các sắc tố này có thể truyền cho trẻ thông qua sữa, từ đó khiến phân trẻ có màu xanh. (5)

5. Bé được bổ sung chất sắt

Trẻ sơ sinh khi được bổ sung sắt quá mức sẽ đi ngoài phân màu xanh lá. Bên cạnh đó, mẹ cho con bú ăn quá nhiều các thực phẩm chứa nhiều sắt cũng có thể gây nên hiện tượng này.

6. Nhạy cảm với thức ăn hoặc thuốc

Một số loại thuốc dùng cho trẻ hoặc mẹ dùng thuốc trong giai đoạn cho con bú cũng có thể khiến trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh. Đối với các trường hợp trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh do dị ứng, bố mẹ có thể tìm thấy các triệu chứng đi kèm như phát ban, chàm, khô da, nôn mửa, tiêu chảy, khó thở, chảy nước mũi,…

7. Ruột bé bị kích thích

Trẻ sơ sinh đi phân xanh kèm dịch nhầy là dấu hiệu cho thấy ruột đang bị kích thích. Nếu tình trạng này kéo dài trong 1 - 2 ngày không có dấu hiệu thuyên giảm, trẻ có thể đang nhiễm virus, vi khuẩn, hoặc hệ tiêu hóa của trẻ đang có phản ứng với một số thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng của mẹ.

8. Một số nguyên nhân khác

Ngoài các nguyên nhân kể trên, tình trạng đi ngoài phân xanh của trẻ sơ sinh có thể liên quan đến một số bệnh lý như bệnh Celiac, bệnh Crohn hay các bệnh lý về loạn khuẩn đường ruột, nhiễm khuẩn, nhiễm virus hay nhiễm ký sinh trùng đường ruột.

Cách điều trị trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh

Dựa vào nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Do đó, bố mẹ không nên tự ý dùng thuốc hay các mẹo dân gian để điều trị tình trạng đi ngoài phân xanh ở trẻ.

Bên cạnh việc thực hiện các phương pháp điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, chăm sóc trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh cũng góp phần giúp cải thiện nhanh chóng tình trạng này:

• Đối với trẻ bú mẹ đi ngoài phân xanh: Mẹ nên cân chỉnh lại chế độ dinh dưỡng hàng ngày của mình để đảm bảo chất lượng nguồn sữa cho trẻ. Trẻ sơ sinh nên được bú đủ sữa mỗi ngày nhằm bổ sung đủ chất, năng lượng và các kháng thể có sẵn trong bụng mẹ để chống chọi lại với tác nhân gây bệnh, phát triển khỏe mạnh. Khi bú, lượng sữa chảy ra từ bầu vú sẽ được chia làm hai nhóm: sữa đầu và sữa cuối. Sữa đầu thường sẽ chứa nhiều nước, nhiều lactose và ít chất béo, dưỡng chất hơn so với sữa cuối. Do vậy, mẹ nên chú ý cho trẻ bú đúng cách, bú cạn sữa trong bầu vú trước khi chuyển sang bầu vú còn lại. Mẹ có thể dùng máy hút sữa lấy một ít sữa đầu ra trước khi cho trẻ bú để đảm bảo trẻ bú sữa nhiều sữa cuối hơn và không bị no trước khi bú đủ sữa cuối.
• Đối với trẻ bú sữa công thức: Mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về loại sữa khác, phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng của trẻ hơn. Đồng thời, mẹ nên lưu ý pha sữa đúng tỉ lệ theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Đảm bảo các yếu tố vệ sinh: Trẻ đi ngoài phân xanh có thể do các vấn đề về vệ sinh không được đảm bảo. Do đó, mẹ nên thường xuyên vệ sinh khu vực nằm, chăn, nệm, gối của trẻ. Trước và sau khi cho con bú, mẹ nên rửa tay sạch với xà phòng khử khuẩn và lau sạch, vệ sinh bầu vú, núm vú trước khi cho trẻ bú. Bình sữa, núm vú giả hay các vật dụng để pha sữa cho trẻ cần được rửa sạch. Nước pha sữa cho trẻ phải là nước đun sôi.

Cách phòng tránh phân trẻ sơ sinh màu xanh

Để tránh tình trạng trẻ sơ sinh đi ngoài phân màu xanh, bố mẹ có thể thực hiện các biện pháp dưới đây:

• Xác định sớm các chất, thực phẩm khiến trẻ dị ứng, từ đó, loại bỏ chúng ra khỏi thực đơn hàng ngày của trẻ.
• Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cho trẻ.
• Đối với trẻ uống sữa công thức, chỉ cho trẻ uống đủ lượng sữa theo hướng dẫn sử dụng hay hướng dẫn của bác sĩ, tránh để trẻ uống quá nhiều dẫn đến quá tải lactose.
• Tạo môi trường sống sạch, đảm bảo các yếu tố vệ sinh, thông thoáng và lạnh mạnh cho trẻ sơ sinh.

Khi nào nên đưa bé đến bệnh viện?

Thông thường, tình trạng đi ngoài phân xanh của trẻ sẽ biến mất sau khoảng 1-2 ngày và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ đi ngoài phân xanh kèm theo triệu chứng thì đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý hay nhiễm trùng. Do vậy, nếu trẻ có triệu chứng bất thường hoặc bố mẹ quá lo lắng về tình trạng đi ngoài phân xanh của trẻ, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và hỗ trợ.

Các triệu chứng bất thường ở trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh cần được đưa đến bệnh viện để được kiểm tra ngay lập tức:

• Sốt cao
• Nôn ói
• Chướng bụng
• Tiêu chảy
• Phân lẫn máu hoặc có màu đen
• Phân có mùi hôi tanh khó chịu

Các câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp liên quan đến tình trạng đi ngoài phân xanh ở trẻ sơ sinh:

1. Phân xanh có phải triệu chứng của bệnh nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh?

Thực tế, có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh đi ngoài phân xanh. Vì vậy, khi nhận thấy hiện tượng này, bố mẹ không nên vội kết luận rằng trẻ đang mắc bệnh nhiễm trùng. Thay vào đó, bố mẹ nên quan sát các biểu hiện của trẻ hoặc để chắc chắn hơn, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ hỗ trợ.

2. Phân xanh có bình thường khi trẻ dùng sữa công thức hay không?

Đối với trẻ đang uống sữa công thức, nếu có các biểu hiện trẻ sơ sinh dị ứng đạm sữa bò hay bất dung nạp lactose, mẹ nên ngừng cho trẻ bú và đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc và những vấn đề sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ Trung tâm Sơ sinh, bệnh viện đa khoa Tâm Anh theo địa chỉ:

Trẻ sơ sinh đi phân xanh dễ xuất hiện ở trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn hơn so với trẻ bú sữa công thức và phần lớn là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, bố mẹ vẫn nên quan sát các biểu hiện đi kèm để có phản ứng kịp thời. Tốt nhất, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn điều trị phù hợp, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục.