Đề tài gia đình là đề tài lớn trong văn học Việt Nam, đã được rất nhiều thi nhân, văn nhân khai thác. Ngay từ thủa lọt lòng, chúng ta đã được đắm chìm trong những câu ca dao tục ngữ về tình cảm gia đình, về sự đồng lòng, hòa thuận của vợ chồng “Thuận vợ, thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn”, hay bài học đề cao công lao, vai trò của cha mẹ đối với con cái “Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra/ Một lòng thờ mẹ kính cha/ Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”. Về tình cảm anh chị em, ông cha ta đã dạy phải hòa thuận, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau vì “Anh em như thể chân tay/ Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần”. Người Việt Nam vốn có truyền thống “Kính trên nhường dưới”, đối với ông bà ta phải lễ phép, kính trọng cho phải đạo vì “Ngó lên nuộc lạt mái nhà/ Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu”… Đây cũng chính là đạo lý quan trọng nhất mà mỗi gia đình cần phải khắc ghi.
Trong văn học thời kì Trung đại, cho dù hướng tới những cái cao cả, chí lớn của bậc trượng phu nhưng vẫn có không ít những tác phẩm như “Thương vợ” - Trần Tế Xương, hay khắc họa hình ảnh người vợ thủy chung một lòng đợi chồng đi lính trở về trong "Người con gái Nam Xương” - Nguyễn Dữ và “Chinh phụ ngâm” của Đặng Trần Côn…
Đến văn học hiện đại, đề tài gia đình đặc biệt phát triển. Rất nhiều những tác phẩm ra đời khắc họa nhiều góc cạnh của cuộc sống gia đình. Đó là tình cha, con thắm thiết qua những lời tâm sự, động viên của người cha dành cho đứa con của mình trong bài thơ “Nói với con” - Y Phương, là những ký ức những năm tháng chiến tranh gian khổ nhưng chan chứa tình yêu thương của người bà tần tảo dành cho đứa cháu nhỏ bên “Bếp lửa”- Bằng Việt, hay “Những ngày thơ ấu” đầy khắc nghiệt của Nguyên Hồng và những khát khao tình cảm nồng ấm của gia đình đã khiến chúng ta nhận ra rằng gia đình mới là thứ thiêng liêng, quý giá nhất trong cuộc đời mỗi con người.
Có lẽ cũng chính từ những giá trị thiêng liêng của gia đình đã tạo nguồn cảm hứng vô tận cho các thi nhân, văn nhân sáng tạo lên những tác phẩm bất hủ. Đó cũng chính là nỗi lòng, là tình cảm của chính những tác giả dành cho "tổ ấm” yêu thương của mình.
Chỉ bắt đầu từ những hành động rất nhỏ và đơn giản thôi đó có thể là những lời yêu thương chân thành, hay những bữa cơm đầm ấm đầy đủ thành viên trong gia đình cũng đủ để thắp lên ngọn lửa ấm áp ở mỗi gia đình. Hãy trân trọng từng phút giây được ở bên cạnh người thân bởi “Khi mọi thứ dường như trở nên tồi tệ, chỉ có một vài người luôn đứng bên bạn mà không hề do dự - đó chính là gia đình.” - Jim Butcher./.