Cuộc sống hối hả và sự quan tâm đến việc làm đẹp ngày càng trở nên quan trọng và cần thiết. Để duy trì làn da mịn màng và tránh tình trạng mụn, chị em thường chia sẻ những bí quyết chăm sóc da. Dưới đây là các nguyên nhân gây mụn phổ biến cùng với những điều quan trọng cần lưu ý khi chăm sóc da mà bạn cần nắm.
Mụn là gì?
Mụn là một vấn đề phổ biến về da, thường xuất hiện ở nhiều khu vực như mặt, lưng, ngực, cổ, cằm, mông và bả vai. Các dạng mụn khác nhau bao gồm sưng tấy đỏ, bọc mủ, ngứa và đau. Nguyên nhân chủ yếu của mụn liên quan đến hoạt động của nội tiết tố, cũng như các yếu tố ngoại cảnh như nhiễm khuẩn, tắc nghẽn lỗ chân lông. Tùy thuộc vào biểu hiện trên da, mụn có thể chia thành nhiều loại khác nhau như mụn trứng cá thông thường, trứng cá đỏ, mụn ẩn, mụn bọc (mụn nốt nang), mụn cám, mụn đầu đen, mụn mủ và mụn viêm.
Nguyên nhân gây mụn phổ biến
Nguyên nhân chính gây ra mụn bao gồm: Da tiết nhờn quá mức, tắc nghẽn nang lông do dầu và tế bào chết, da bị nhiễm khuẩn, viêm da, chăm sóc da không đúng cách, lạm dụng mỹ phẩm. Tình trạng mụn có thể trở nên nặng hơn vì một số lý do:
- Nhiễm trùng: Vi khuẩn P.acne (Propionibacterium acnes) gây mụn trứng cá thông thường, trong khi vi khuẩn demodex là nguyên nhân chính gây mụn trứng cá đỏ.
- Thay đổi nội tiết tố: Nội tiết tố biến động nhiều trong độ tuổi dậy thì và ở độ tuổi trung niên, đặc biệt là ở phụ nữ tiền mãn kinh, khiến cho tuyến bã nhờn mở rộng và tiết ra nhiều. Nhờn tiết ra nhiều, kết hợp với chăm sóc da không đúng có thể gây mụn.
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc chứa corticosteroid, testosterone, lithium cũng có thể gây ra mụn.
- Chế độ ăn: Tiêu thụ thực phẩm giàu carbohydrate (đường, tinh bột) như bánh mì ngọt, khoai tây chiên, bánh ngọt có thể làm tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn.
- Căng thẳng: Mặc dù không gây ra mụn, nhưng cảm giác căng thẳng có thể làm tình trạng mụn trở nên xấu hơn.
- Chăm sóc da không đúng cách: Da không được vệ sinh sạch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm da suy yếu và dễ nổi mụn.
- Lạm dụng mỹ phẩm: Việc sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng hoặc không phù hợp với da trong thời gian dài có thể làm da kích ứng, bít tắc lỗ chân lông và gây mụn.
Đặc điểm của các loại mụn
Mụn có nhiều loại, tùy thuộc vào nguyên nhân gây mụn sẽ xuất hiện các biểu hiện khác nhau. Dựa trên nguyên nhân và các triệu chứng, mụn được phân thành nhiều loại, bao gồm:
- Mụn trứng cá: Mụn có đầu trắng nếu lỗ chân lông kín và có đầu màu đen nếu lỗ chân lông hở. Gây sưng đỏ, mụn nhọt, mụn mủ, thậm chí có thể hình thành khối u lớn rắn gây đau và viêm, chứa mủ dưới da.
- Mụn ẩn: Phát triển sâu dưới nang lông, mụn nổi cục nhỏ, không gây viêm sưng hay đau.
- Mụn đầu đen: Dễ nhận biết do có màu tối xuất hiện trên da, nhô lên một chút, không gây đau và không viêm.
- Mụn bọc: Biểu hiện là các nốt mụn sưng đỏ, cứng xung quanh, nhân mụn có dịch màu vàng hoặc trắng, chứa mủ, có thể đau và dễ vỡ, để lại vết thâm lâu.
- Mụn trứng cá đỏ: Những nốt mụn màu đỏ, thường xuất hiện quanh mũi và miệng, gây đau và ngứa.
Nguy cơ gây mụn
Những ai có nguy cơ nổi mụn?
Những đối tượng có nguy cơ xuất hiện mụn bao gồm: Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh, trẻ đang ở độ tuổi dậy thì, những người gặp rối loạn nội tiết, thường xuyên trải qua tình trạng căng thẳng, làm việc trong môi trường ô nhiễm, người có làn da dầu và thiếu chăm sóc, sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng, cũng như chăm sóc da một cách không đúng đắn.
Yếu tố làm tăng nguy cơ gây mụn
Một số yếu tố liên quan đến nguy cơ gây mụn bao gồm:
- Rối loạn nội tiết tố: Gây kích thích tiết nhờn, bít tắc lỗ chân lông và tăng sinh vi khuẩn, dẫn đến tình trạng mụn. Chăm sóc da không đúng cách có thể tạo điều kiện cho tình trạng này phát triển.
- Chăm sóc da không đúng cách: Da mặt là vùng nhạy cảm và yêu cầu chăm sóc cẩn thận. Việc chăm sóc da không đúng cách có thể làm yếu đi làn da, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây mụn.
- Sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng hoặc không phù hợp: Lựa chọn mỹ phẩm không phù hợp hoặc kém chất lượng, cùng với việc sử dụng chúng trong thời gian dài, có thể tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn da và bít tắc lỗ chân lông dẫn đến mụn.
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài, làm tăng nguy cơ nổi mụn.
- Chế độ ăn không lành mạnh: Ăn uống giàu dầu mỡ, cay nóng và đường có thể tăng cường sản xuất dầu nhờn, đóng góp vào tình trạng mụn.
- Căng thẳng: Stress có thể gây rối loạn nội tiết, làm tăng sản xuất dầu nhờn và làm yếu da, gây tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Ô nhiễm môi trường: Làm việc trong môi trường ô nhiễm có thể khiến da dễ bị nhiễm khuẩn, bít tắc lỗ chân lông và tạo điều kiện cho tình trạng mụn phát triển.
Các biến chứng do mụn gây ra
Các biến chứng do mụn gây ra thường liên quan đến tính thẩm mỹ như để lại các vết sẹo lồi hoặc rỗ, có thể tồn tại lâu dài. Mụn sau khi lành cũng có thể để lại vết thâm, gây mất thẩm mỹ cho da. Nếu không được điều trị kịp thời, mụn có thể phát triển sang các vùng da lân cận, gây khó chịu cho người bệnh.
Hành động tự ý nặn mụn và vệ sinh kém có thể dẫn đến nhiễm trùng da. Đặc biệt, vùng da ở trán, mũi, cằm và miệng có thể bị nhiễm trùng gây sưng phù, méo miệng. Trong các trường hợp nặng, nhiễm trùng có thể dẫn đến viêm tắc tĩnh mạch xoang hang trong não, gây ra các vấn đề nghiêm trọng như hôn mê và thậm chí tử vong. Đối với trứng cá đỏ, biến chứng có thể là mũi cà chua hoặc trĩ mũi.
Khi nào cần gặp bác sĩ da liễu?
Khi phát hiện da nổi mụn, việc áp dụng các phương pháp chăm sóc da cơ bản không giúp giảm tình trạng mụn, người bệnh nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa Da liễu để được thăm khám và hướng dẫn điều trị. Đối với nhiều phụ nữ, mụn trứng cá có thể tồn tại lâu và bùng phát một tuần trước kỳ kinh nguyệt.
Ở người lớn tuổi, sự xuất hiện nặng nề của mụn trứng cá có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nền, đòi hỏi sự thăm khám và điều trị chuyên sâu.
Việc sử dụng một số kem trị mụn, sữa rửa mặt và các loại mỹ phẩm kém chất lượng có thể gây ra phản ứng nghiêm trọng cho da. Khi xuất hiện các triệu chứng như nổi mẩn đỏ, kích ứng, ngứa ngáy hoặc các dấu hiệu nặng hơn như ngất xỉu, khó thở, sưng mắt, mặt, môi, hoặc lưỡi, cổ họng căng cứng, người dùng cần đến ngay bệnh viện để nhận được sự điều trị kịp thời.
Để giảm nguy cơ xuất hiện mụn, cần xác định và khắc phục những nguyên nhân gây mụn phổ biến. Mụn do yếu tố nội tiết thường đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng hơn so với mụn thông thường. Do đó, bên cạnh việc duy trì chế độ chăm sóc da đúng cách, việc duy trì một lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ phát ban mụn.
